29 اردیبهشت 1403

إِنْ أُرِيدُ إِلَّا الْإِصْلَاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ

إِنْ أُرِيدُ إِلَّا الْإِصْلَاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ

سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

  • اشارە: مقالەی نگرشی بر نظریه‌ی دموکراسی در اسلام (تحلیلی بر نظریه‌ی اجتماعی و سیاسی مالک بن نبی) بە عنوان مقالەی برتر در سومین کنفرانس بین‌المللی تفکر اجتماعی و جامعه در خاورمیانه‌ی معاصر در آذرماە سال ١٣٩٢ در تهران، ارایە شدە است. این پژوهش، بە بررسی تلاش فکری مالک بن نبی که با دیدگاهی تئوریک مشکلات کشورهای مسلمان را تجزیه و تحلیل و پیرامون راه حل مشکلات، نظریه‌پردازی می‌کرد، پرداختە است. 

  • سخن در باب تعریف دین امر دشواری است و تعدد تعریف و اختلاف نظر پیرامون آن ناشی از همان دشواری تعریف دین است. گفتار حاضر کوششی است برای بیان نسبت و رابطه‌ی میان دین و شریعت و آثار ناشی از آن است.
    دسته‌ای از تعاریف، دین را به‌ طور کلی مدنظر قرار می‌دهند. از جمله‌ اینکه‌ دین را به‌ اعتقاد به‌ خدایی همیشه‌ زنده‌ که‌ بر جهان حاکم است معنا می‌کنند. یا اینکه‌ دین در واقع متشکل از مجموعه‌ای از اعتقادات، اعمال و احساسات فردی و اجتماعی است که‌ حول مفهوم حقیقت غایی سامان یافته‌ است.

  • نوسازی موضوع این مقاله است که نویسنده تلاش کرده تا ضمن بحث از آن ، به مقایسه نوسازی در اندیشه‌اسلام و غرب نیز بپردازد. مفهوم نوسازی، همانند دیگر مفاهیم حوزه‌ی انسانی مبتنی بر دانش تئوریک اجتماعی و تجربه‌ی جوامع انسانی در تاریخ گذشته تا امروز است، بنابراین به نظر می‌رسد که مقایسه‌ی نوسازی با اندیشه‌ی احیاگری در تفکّر اسلامی بدون توجّه به ماهیت کاملاً متفاوت آنها چندان تلاش نتیجه‌بخشی نباشد. همچنانکه در پایان مقاله نیز نویسنده تنها به ذکر تفاوت معنایی نوسازی در اندیشه‌ی غربی با تفکر اسلامی بسنده می‌کند و نمی‌تواند ارتباط مؤثری میان آنها برقرار کند که به عنوان مثال بر پایه‌ی آن نوسازی در جوامع اسلامی با مدلی بومی ولی در قواره‌ی قرن شکل بگیرد.

    نویسنده:
    دکتر سیف‌الدّین عبدالفتّاح ، استاد اندیشه‌ی سیاسی – دانشگاه قاهره